Thực đơn
Phương_trình_bậc_ba Phương pháp CardanoNghiệm của phương trình có thể tìm được bằng phương pháp sau, đề xuất bởi Scipione del Ferro và Niccolò Tartaglia, công bố bởi Gerolamo Cardano năm 1545.[1]
Trước tiên, chia phương trình cho α 3 {\displaystyle \alpha _{3}} để đưa về dạng
x 3 + a x 2 + b x + c = 0. ( 1 ) {\displaystyle x^{3}+ax^{2}+bx+c=0.\qquad (1)}Đặt x = t − a 3 {\displaystyle x=t-{\frac {a}{3}}} và biến đổi ta có phương trình
t 3 + p t + q = 0 , {\displaystyle t^{3}+pt+q=0,} trong đó p = b − a 2 3 {\displaystyle p=b-{\frac {a^{2}}{3}}} và q = c + 2 a 3 − 9 a b 27 . ( 2 ) {\displaystyle q=c+{\frac {2a^{3}-9ab}{27}}.\qquad (2)}Nó được gọi là phương trình bậc ba suy biến.
Ta sẽ tìm các số u {\displaystyle u} và v {\displaystyle v} sao cho
u 3 − v 3 = q {\displaystyle u^{3}-v^{3}=q} và u v = p 3 . ( 3 ) {\displaystyle uv={\frac {p}{3}}.\qquad (3)}một nghiệm của nó tìm được từ việc đặt
t = v − u , {\displaystyle t=v-u,\,}có thể kiểm tra trực tiếp khi thay giá trị t {\displaystyle t} vào (2), nhờ hằng đảng thức lập phương của nhị thức
( v − u ) 3 + 3 u v ( v − u ) + ( u 3 − v 3 ) = 0 {\displaystyle (v-u)^{3}+3uv(v-u)+(u^{3}-v^{3})=0\,}Hệ (3) có thể giải từ phương trình thứ hai rút v {\displaystyle v} , ta có
v = p 3 u . {\displaystyle v={\frac {p}{3u}}.}Thay vào phương trình thứ nhất trong (3) ta có
u 3 − p 3 27 u 3 = q . {\displaystyle u^{3}-{\frac {p^{3}}{27u^{3}}}=q.}Phương trình này tương đương với một phương trình bậc hai với u3. Khi giải, ta tìm được
u = q 2 ± q 2 4 + p 3 27 3 . ( 4 ) {\displaystyle u={\sqrt[{3}]{{q \over 2}\pm {\sqrt {{q^{2} \over 4}+{p^{3} \over 27}}}}}.\qquad (4)}Vì t = v − u , {\displaystyle t=v-u,\,} và x = t − a 3 {\displaystyle x=t-{\frac {a}{3}}} , ta tìm được
x = p 3 u − u − a 3 . {\displaystyle x={\frac {p}{3u}}-u-{a \over 3}.}Chú ý rằng, có sáu giá trị u {\displaystyle u} tìm được từ (4), vì có hai căn bậc ba ứng với hai dấu ( ± {\displaystyle \pm } ), và mỗi căn bậc ba có ba giá trị (một giá trị thực và hai tích của nó với − 1 / 2 ± i 3 / 2 {\displaystyle -1/2\pm i{\sqrt {3}}/2} ). Tuy nhiên, dấu của các căn phải chọn sao cho khi tính x {\displaystyle x} , không gặp trường hợp chia cho không. Thứ nhất, nếu p = 0 {\displaystyle p=0} , thì chọn dấu của căn bậc hai sao cho u ≠ 0. {\displaystyle u\neq 0.} , i.e. u = q 3 {\displaystyle u={\sqrt[{3}]{q}}} . Thứ hai, nếu p = q = 0 {\displaystyle p=q=0} , thì ta có x = − a 3 . {\displaystyle x=-{\frac {a}{3}}.} .
Thực đơn
Phương_trình_bậc_ba Phương pháp CardanoLiên quan
Phương tiện truyền thông mạng xã hội Phương Mỹ Chi Phương hướng địa lý Phương pháp giáo dục Montessori Phương Thanh Phương tiện truyền thông kỹ thuật số Phương trình bậc hai Phương Anh Đào Phương ngữ Thanh Hóa Phương trìnhTài liệu tham khảo
WikiPedia: Phương_trình_bậc_ba